Protek bilgisayar

Bİlgİsayar sorun & ÇÖzÜmlerİ

Ekran (LCD) Arızaları

Ekran Kırıkları

Dizüstü bilgisayarlarda en karakteristik arıza biçimi ekran arızalarıdır. Çoğu zaman garanti kapsamı dışında olan ekran arızalarının en sık karşılanan biçimi ekran kırıklarıdır. Bilgisayarın üzerinde bulunan ekran her ne kadar çerçeve ve arka planda yer alan destekleyici tamponlarla korunuyor olsa da en küçük yüzeysel darbeyle çatlayıp kırılmaktadır. Başlangıçta ekranda oluşan küçücük bir kırık bile zamanla büyüyerek tüm ekranı kaplayıp kullanılamaz hale getirebilmektedir.

Lekeler

Ekranda oluşan arıza biçimlerinden biri de ekranda oluşan, genellikle yeşil renkli bir leke şeklinde başlayan renk dağılmalarıdır. Renk dağılmaları da kırıktaki gibi küçük bir alandan başlar giderek tüm ekranı kaplar ve kullanılamaz hale getirir. Eğer ürününüzün garantisi devam ediyorsa mutlaka en kısa zamanda yetkili servise götürmeniz gerekmektedir.

Ölü Piksel Hataları

Ölü piksel hataları LCD ekranlarda karşılaşılan diğer bir sorundur. Ölü pikseller bilgisayarınızı aldığınız ilk günde karşınıza çıkabileceği gibi birkaç yıl sonra da görülebilecek bir hatadır. Ölü piksel ekranda siyah veya beyaz bir nokta olarak durur ve kaybolmaz. Bazı arka plan renklerinde kendini göstermeyebilir. Ekranda oluşan diğer arızalara göre en zararsız arıza ölü pikseldir. Ölü pikseli olan bir bilgisayarı aldığınızın ertesi günü bile garantiye ya da iadeye götürseniz satıcı firma geri almayabilir. Çünkü ölü pikselde 3 piksele kadar uluslararası kurallara göre arızalı sayılmamaktadır. 3 piksel boyutunu geçen garanti süresi devam eder ürünlerde de ekranın değiştirilmesi zorunludur. Bu durumda bir veya iki pikselli ekranı olan kullanıcılar ürünlerini garanti kapsamında değiştiremeyecekleri için daha fazla piksel için dua etmek durumunda kalıyorlar :)

LCD İnvertör Arızaları

İnvertör lcd ekranın bilgisayarın güç girişinden elektrik almasını sağlayan bir parçadır. İnvertörü arızalanan lcd ekranda görüntü arka planda belirli belirsiz olur. Bilgisayar açılır ekrana görüntü çok zayıf gelir. İnvertör olmadan da lcd ekran çalışır ancak invertör üzerinden lcd ekranı aydınlatan florasana ışık gelmeyince ekran aydınlanmaz ve lcd sönük vaziyette kalır. İnvertör arızası olması durumunda lcd ekranı değiştirmeye gerek kalmaz. İnvertörü değiştirmek lcd yi değiştirmekten çok daha az bir maliyet tutar. Ancak uyumlu invertörü bulmak lcd ekranı bulup temin etmekten çok daha zordur.

LCD Florasan Arızaları

Lcd ekranların florasanında oluşan arızalar da invertördeki arızalarla aynı belirtiyi gösterir. Florasan lambanın yanması durumunda ekrana aynı invertörün arızalı olması durumundaki gibi, arka planda çok sönük bir görüntü olur. Bilgisayar çalışır, ekran görüntüsü belirli belirsiz çok silik bir şekilde durur. Çoğu teknik servisler bunu invertör arızasıyla karıştırarak invertörü değiştirmeye kalkar. Bazan da invertör arızasında florasan değiştirilir sonuç alınmayınca hem ekran heba olur hem de tekrar invertör değiştirme işine bakılır.   Lcd ekranlar nomalde bir bütündür. Bir bileşeni arıza yaptığında hepsi birlikte değiştirilir. Ancak deneyimli ve donanımlı teknik servislerde lcd ekranların florasan lambaları ekranı değiştirmeye gerek kalmadan değiştirilebilmektedir. Onun için lcd ekran arızalarında florasan veya invertör değişimleri için mutlaka teknik olarak yeterli yerlerde işlem yaptırmak gerekmektedir.  

Şarj Girişi ve Adaptör Arızaları

Dizüstü bilgisayarlarda en sık karşılaşılan kullanıcı kaynaklı garanti kapsamı dışı arızalardan biri de şarj girişlerinde oluşan deformasyonlardır. Adaptörün şarj girişine çok sık ve dikkatsiz çıkartılıp takılmasıyla oluşan bu tür arızalar çok maliyetli olmamakla birlikte, orijnal ya da uyumlu jakın bulunmasının zor olduğu arızalardır. Bu tür arızalarda bilgisayar hiç elektrik almaz ama dolu bataryayla çalışabilir.

Adaptör arızaları adaptörün genellikle yüksek voltajda yanmasından kaynaklanan arızalardır. Çoğu firma şebeke voltajından yanan adaptörü bile garanti kapsamında değiştirmektedir. Ancak bunun için sadece adaptörü değil, bilgisayarı da adaptörle birlikte servise almak gerekmektedir. Onun için, adaptörü servise vermeden önce bilgisayarın da yaklaşık 1 ay süreyle serviste kalacağını göz önünde bulundurmak gerekmektedir. Her ne kadar yanan adaptörler garanti kapsamında değiştiriliyorsa da, kullanıcı tarafından genellikle uçları ve adaptörün kutusuna yakın yerleri zedelenip kırılan ve kablosu kopan adaptörler servislerde garanti kapsamında değiştirilmemektedir. Kırık, kopma ve zedelenmeler kullanıcı kaynaklı arızalar içerisinde değerlendirilmektedir.

Dizüstü bilgisayarlarda adaptörden kaynaklanan güç girişi ve besleme devreleri hatta anakart arızalarının büyük çoğunluğu adaptör arızalarından kaynaklanmaktadır. Bilgisayarın güç voltajını ayarlayan, şehir şebekesi voltajını bigisayarın kullandığı voltaja adapte edip uyarlayan adaptör aslında en çok dikkat edilmesi gereken bileşendir. Piyasada satılan ve üniversal adaptör diye tabir edilen adaptörler çoğu arızanın kaynağı olmaktadır. Fiyatı uyğun olduğu ve her bilgisyara göre uçları değiştirilerek uyarlandığı için tercih edilen universal adaptörlerin çoğunun voltaj ve amperi üzerinde yazılan değerlerle aynı çıkmamakta, uçarın çıkartılıp takılması ters voltaj girişine neden olmakta ve voltajı yeteri kadar regüle edemediği için de cihazlara büyük zararlar vermektedir. Bunun için adaptörü yanan bilgisayarlar için mutlaka kendi voltaj ve amperine uygun değerler taşıyan bir adaptör almak, her marka ve model bilgisayara uyumlu olduğu söylenen adaptörlerden kaçınmak gerekmektedir.

Anakart Arızaları

Anakart arızaları dizüstü bilgisayarlarda çözümü ve telafi edilmesi en zor arızalardandır. Masaüstü bilgisayarlarda değiştirmek için yüzlerce seçeneğin olduğu anakart arızalarında dizüstü bilgisayarlar için seçenek çok sınırlıdır.  Bazan değiştirilmesi gereken bir anakart arızası için yetkili servisten fiyat istendiğinde, anakartın fiyatı cihazın kendi fiyatının birkaç mislini bile bulabilmekte, bazan çok zorunlu durumlarda siz bilgisayarın fiyatının birkaç katını ödemeye razı olsanız bile anakartı bulmanız mümkün olamamaktadır. Bunun için, dizüstü bilgisayarların anakart arızalarında değişim en son çözüm olmaktadır. Anakartın arızalanması durumunda yeterli, deneyimli ve teknik teçhizat olarak donanımlı teknik servislerde anakart üzerinde arıza yapan tüm parçalar ve chipsetler değiştirilerek anakartın tamiri yapılmaktadır. Bga chipset değiştirici bilgisayar kontrollü makinalar , anakart üzerinde bulunan ve elle değiştirilmesi mümkün olmayan yüzlerce bacaktan oluşan hassas chipsetleri bile değiştirerek anakart tamirini imkansız olmaktan çıkarmaktadır. Ancak anakartta bga chipset değişimleri anakart maliyeti kadar olmasa bile maliyetli bir çözümdür.

Sıvı Teması

Anakart arızalarında geri dönüşü en zor ve en zahmetli olan arıza türlerinden biri anakarta sıvı temasıdır. Sıvı teması genellikle klavye üzerinden sızan geleneksel içeceklerimizden çay, kahve meyve suyu, su gibi içeceklerin çalışır vaziyetteki bilgisayara kısa devre yaptırmasından kaynaklanmaktadır. Sıvı temasına maruz kalan bilgisayar eğer çalışır vaziyetteyse hemen fişi çekilip bataryası çıkartılmalı, cihaz sıvı temasının olduğu yüzünün tersine çevirilip beklenmelidir. Sıvı eğer cihazın içine sızdıysa hiçbir şekilde tekrar açılmamalı, içerideki hassas devre ve chipsetlerin sıvı temasıyla kısa devre olarak yanmasının önüne geçilmelidir. Ters çevrilen bilgisayar bir süre bekledikten sonra hiç çalıştırılmadan en yakın teknik servise götürülerek uzman personel tarafından içinin temizlenip gerekli işlemlerin yapılması sağlanmalıdır. Çalışır durumda olmayan bir bilgisayar sıvı temasına maruz kaldıysa gene aynı şekilde kesinlikle açılmamalı, fişi prize takılmamalı, bataryası çıkartılıp servise götürülmeli, serviste temizlenip düzenlendikten sonra kullanılmaya başlanmalıdır. Sıvı teması eğer sadece klavyeye zarar vermiş ve klavyeyi çalışmaz hale getirmişse, burada klavyeyi değiştirmek gerekmektedir.Klavyenin sıvı temasına maruz kalması durumunda tamir şansı yoktur.

Sabit Disk Ve Bellek Arızaları

Sabit disk, bilgisayarın içinde kayıtlı bütün programların kaydedildiği kalıcı bellekdir. Sabit diski arızalanan bilgisayarın işletim sistemi çalışmaz veya donma ve kopyalama hataları verir. Dosya kopyalama sırasında hatalar verir ve çoğu zaman diskin bazı sektörlerinde oluşan hatalar nedeniyle kopyalama ve silme işlemleri yapılamaz. Genellikle format çekme işlemi sırasında ya da kopyalama sırasında farkedilir. Ya da işletim sistemi ve disk erişim hatası şeklinde kendini gösterir.  Sabit disk arızalarının en tehlikeli ve telafisi güç olan yanı arıza yapan diskin içindeki bilgilere erişilmesinin çokğu zaman neredeyse imkansız hale gelmesidir. Aslında arıza yapan her sabit diskin içindeki bilgiye ulaşılabilir, ancak bazı durumlarda arızalı diskin içindeki bilgiye ulaşmak için neredeyse bir servet harcamak gerekmektedir. Gerek dizüstü bilgisayarlarda gerek masaüstü bilgisayarlarda olsun, bilgisayarın içindeki bilgileri yedeklemek için bizim kendi önerimiz olan 3Y kuralını uyğulamak. 3Y; en az üç yedek çözümlemesi, yani yedeklenmesi gereken bir bilginin hem ev bilgisayarında hem iş bilgisayarında hem de taşınabilir bir harici hard disk sürücüde yedeklenmesidir. Böylece, bilgilerin birinin bulunduğu bilgisayarın arızalanması, çalınması veya veri kaybına uğranması durumunda diğer yedekleri kullanarak çalışmanın kesintisiz devam etmesi sağlanmış olur.

Bellek arızalarında sabit disk arızalarında olduğu gibi veri kaybı olmaz. Bellek (ram) bilgisayarın geçici hafızasıdır. Burada kayıtlı bilgiler bilgisayar yeniden başladğında silinir. Bellekte sadece bilgisayar çalışırken kullanılan programlar ve işletim sistemi geçici olarak tutulur. Belek arızaları genellikle işletim sistemi hata mesajı, sistem açılış hataları, çalışma esnasında donma ve kilitlenmeler ve yavaşlama şeklinde kendini gösterir. Notebooklarda eğer sisteme özel bellek modülü kullanılmadıysa en kolay, hızlı ve maliyetsiz çözülebilecek arızalar bellek arızalarıdır.

Optik Okuyucu CD/DVD Rom Writter Arızaları

Tespit edilmesi en kolay olan maliyet açısından ortada bulunan donanım arızasıdır. En karakteristik özelliği, giriş seviyesinde bir kullanıcının bile tespit edebileceği gibi, cd veya dvd medyalarını okumama ya da yazmama şeklinde kendini göstermesidir. Optik okuyucusu bozulan bir dizüstü bilgisayarın okuyucusu genellikle tamir edilmez. Ancak değiştirilir. Tamir edilme maliyeti değişim maliyetine yakın olduğundan ve tamir edildikten sonra eski performansını yakalayamayacağından değişim yolu tercih edilir. Burada da karşılaşılan en büyük sorun farklı bilgisayar kasalarında cd/dvd rom kapaklarının başlık yapısının değişik olmasıdır. Kapak yapısı farkına rağmen  optik sürücüler kolaylıkla değiştirilebilen ve temini kolay olan donanım bileşenleridir.

Dış Gövde, Kapak ve Menteşe Kırıkları

Dizüstü bilgisayarlarda kullanıcı kaynaklı garanti dışı çözümlenen arızaların en göze çarpanları dış yüzeyde meydana gelen kırılma, çizilme ve bozulma şeklindeki arızalardır. Bu tür arızalarda, kullanılan bilgisayarın modeli eskidikçe yedek parça bulma olasılığı düşmektedir. Bu durumda ve buna benzer diğer yedek parça ihtiyacı duyulan durumlarda, çok yaygın satılan ürün modelleri ve markaları kullanmak hem avantaj hem de dezavantajdır. Avantajı, ürün çok yaygın satıldığı için her yerde çok miktarda yedek parça bulunabilmesidir. Dezavantajı ise, çok satılan bir marka ve model bilgisayarın arızalanan parçalarının karakteristik olması ve herkesin aynı parçaları aramasıdır. Herkes aynı parçayı arayınca bulmak zor olmakta, bulunan parçanın da fiyatı yüksek çıkmaktadır. Bazı dönemlerde kurumların kimi markalarla anlaşıp belirli modelleri çalışanlarına almaları durumunda bunun bir çok örneği yaşanmıştır. Bu durumun herkes tarafından bilinen en canlı örneği, öğretmenlere verilen bilgisayarlardır.  Bu tür kampanyalarda alınan bilgisayarların çoğunun garantisi bitince yaptığı arızalar sonucu yedek parçası bulunamamış veya bulunmuşsa bile çok pahalıya geldiği için hurdaya gitmiştir.

Bilgisayarın gövdesinde ve menteşelerinde meydana gelen arızalarda yetkili teksik servisten yeni orjinal yedek parça almak çok maliyetlidir. Bu tür arızalar genellikle başka bilgisayarlardan çıkartılan parçalarla ya da orjinaline eşdeğer yan sanayi ürünlerle uygun fiyata giderilebilmektedir.

Klavye Arızaları

Bilgisayarınızın sizinle iletişim kurduğu, sizden aldığı komutları sayısal dile çevirdiği insanla bilgisayar arası bağlantıyı sağlayan giriş aracıdır klavye. Klavye olmadan, fareyle bilgisayarda sadece pencere açılıp kapatılabilir. Klavyesi arızalan bilgisayarı kullanmak bir yana açmak bile zordur çoğu zaman. Klavye arızaları genellikle tuşların hiç basmaması ya da bazı tuşların basıp bazılarının basmaması, basılan tuşlardan farklı ve çift karakterler çıkması şeklinde görülür. Klavyeye yazılan karakterler farklı çıkıyorsa  veya bazı tuşları hiçbir sorun görünmediği halde yazmıyorsa o klavyeyi değiştirmekten başka çare yoktur. Eğer klavyenin hiçbir tuşu basmıyorsa klavyenin kartı bozulmuş olabilir veya klavyenin anakarta giren soketinde, anakarttaki klavye bağlantısını sağlayan devrede sorun vardırr demektir. Anakartaki devreyle ilgili bir sorun var da klavye değiştirildiği halde algılama olmuyorsa klavyeden daha vahim bir sorun var demektir.

Klavye arızalarında karışlaşılan en masum ve en sık gürülen bir arıza türü de klavye tuşlarından bir ya da bir kaçının kazaya kurban gitmesidir. Bu tür sorunların kaynağı genellikle bilgisayardan çok bilgisayarın tuşlarını ilginç bulan ve tuşlara yoğunlaşan minik yaramaz çocuklardır! Klavyeden bir tuşun düşmesi durumunda bile genellikle klavyenin tamamı değişir. Şanslıysanız, aynı klavyeden bulunduran ve bazı tuşları benzer şekilde kaybolmuş olan klavye bulunduran bir servis bulmanız. Bunun için öncelikle servislerden klavyenin tuşunun bulunup bulunmadığının bilgisini alın. Eğer kaybolan tuşu tutturan platformdaki tırnak tamamen kırılmadıysa ve aynı tuşa sahip başka bir klavye bulabildiyseniz yeni klavyenin masrafının yarısından fazlasından kurtuldunuz demektir.

Klavye arızası sayılmamakla birlikte, yurtdışından gelen klavyeleri türkçeye çevirmek veya Q olan klavyeyi F klavyeye dönüştürmek gibi taleplerle de karşılaşılmaktadır. Bu çevirme işlemi klavye üzerine kaliteli yapışkan etiketlerle yapılabildiği gibi, tuş takımı üzerinde bulunan tuşların yerleri değiştirilerek de gerçekleştirilebilmektedir. Yalnız çok dikkat edilmesi gereken konu, tuş değiştirme işlemi mutlaka deneyimli uzman kişiler tarafından gerçekleştirilmelidir. Aksi durumda ters çıkarılan bir tuş yüzünden bile klavye tamamen çöpe gidebilmektedir. Tuşların değiştirilerek türkçeleştirilmesi ya da Q/F dönüşümünün sağlanması durumunda birkaç tuşun yerinde tam olarak değişiklik yapılamamaktadır.

Kablosuz Ağ (Wireless) Arızaları

Kablosuz ağ adaptörü artık yeni satılan tüm taşınabilir bilgisayarlarda standart donanım olarak bulunmaktadır. Kablosuz internet yayınının olduğu her yerden kablo kullanmadan internet erişimini sağlayan bu karttaki arızalar ya sinyalin hiç gelmemesi ya da bağlantının sık sık kopması şeklindedir. Her iki durumda da bilgisayarın içindeki kablosuz ağ bağdaştırıcısının değiştirilmesi gerekir. Kablosuz ağ bağdaştırıcısını değiştirmek fazla maliyet gerektirmeyen bir işlemdir. Kablosuz ağ bağlantısı olmayan tüm bilgisayarlara kablosuz ağ bağdaştırıcısı dahili olarak sonradan eklenebilir. (Pentium3 ve üzeri işlemcisi olan bilgisayarlara) Ancak bazı modellerde kablosuz ethernet kartını sonradan takmak daha zahmetli ve maliyetlidir.

Diğer Arıza Türleri

Touchpad, sd-mmc kart okuyucu girişleri, usb girişleri, MMC ve xpress kart  genişleme yuvalarında değişik türlerde arızalar meydana gelmektedir. Touchpad, bilgisayarın tümleşik faresidir. Harici fare olmadan fare işlevini gören touchpadlar arızalandığında hiçbir dokunmayı algılamaz ya da kendiliğinden kontrol dışı hareket eder. Bu arıza tamir edilerek veya değişim yapılarak giderilebilir.

Usb girişi arızalarında dışarıdan takılan usb cihazlar algılanmaz. Usb girişinin sadece birisi arızalanmışsa mevcut giriş soketi arızalanmıştır. Eğer tüm usb girişleri arızalanmışsa anakart üzerindeki usb chipseti arızalanmıştır. Her iki durumda da anakatın marka ve modeline uygun yedek parça bulunarak tamir edilmesi mümkündür.

Kar okuyucu girişi arızasında da bilgisayara takılan sd-mmc türü hafıza kartları okunmaz. Kart okuyucu en ekstra bileşenlerden biridir. Çoğu zaman arıza yaptığında tamir ettirilmemektedir. Yerine 3-5 dolarlık daha işlevli küçük harici usb kart okuyucular kullanılabilmektedir.

Xpers ve MMC genişleme yuvalarındaki arıza durumlarında bu tür girişi destekleyen vireless, harici tv, ses ve ethernet kartı gibi kartlar çalışmaz. Eskiden çok yaygın kullanılan bu tür giriş kartları artık usb olarak üretildiği için genişletme yuvalarındaki arızalar çok zorunlu olmadıkça tamir ettirilmemektedir. Zorunlu durumlarda da ya tamirat ya da uyumlu yedek parçayla değişim işlemi yapılmaktadır.

                                                                                                                                                      
Dizüstü bilgisayarlarda teknik servisimize gelen bilgisayarlarda karşılaşılan ve bizim yıllar süren deneyimlerimizle tespit etmiş olduğumuz temel arıza türleri ve çözüm yolları yukarıdadır. Bunların dışında kullanıcıların farklı sistemlerinde yüzlerce değişik sorunla istisna düzeyinde karşılaşılmıştır. Ancak, yukarıda sayılan arızalar uzun süre bilgisayar kullanan hemen hemen her kullanıcının ya kendisinin ya da bir yakınının, arkadaşının mutlaka karşılaşmış olabileceği türden arızalardır. Bu tür arızalarla karşılaşınca mutlaka işinin ehli olan, deneyimi, pratik ve teorik bilgi birikimi, uygun fiyat-performans oranı bulunan cididi ve profesyonel servislerden destek alınız. 
Alıntıdır.